زُمُرُّد گونه‌ای بریل و از سنگ‌های گران‌بها است. این سنگ که از سیلیکات آلومینیوم و بریلیوم تشکیل شده در سنگهای پگماتیت یافت می‌شود.
واژهٔ زمرد عربی‌شدهٔ «اسماراگدوس» یونانی است.
که خود گویا از واژه‌ای سانسکریت به معنی سبز گرفته شده.
نام اصلی فارسی آن دوال یا دوبال است.



در باورهای قدیم، زمرد را دفع‌کننده بیماری صرع و برق و جلای آنرا کورکنندهٔ مار و اژدها می‌پنداشتند.
برای نمونه در غزل شماره ۲۰۳۹ دیوان شمس مولانا چنین سروده‌است:
گر اژدهاست بر ره، عشق است چون زمرد از برق آن زمرد، هین دفع اژدها کن
زمرد در قدیم در مصر باستان و اتریش و سوات در شمال پاکستان استخراج می‌شد.
امروزه بهترین زمردها از معدن موزو در کشور کلمبیا استخراج می‌شود.